2023ko maiatzak 22
Paraninfoa
“Esker ona, erantzukizuna-zerbitzua, proiektua eta elkartea”: horiek dira Juan José Etxeberriak maiatzaren 22an, partekatu nahi izan dituen lau ideiak, Deustuko Unibertsitateko errektore kargua hartzean. “Errespetu handia” ematen dio karguak eta konpromiso sendoa adierazi du “datozen urteetan bere indarrik onenak” eskaintzeko Jesusen Lagundiaren unibertsitate-misioari eta misio hori posible egiten duten pertsona guztiak zerbitzatzeari. Eta “Jainkoaren laguntzan, San Inazio gure sortzailearen gidaritzan eta unibertsitateko elkarte osoaren lan onean” konfiantza jarririk egingo du.
Horrela mintzatu da errektorea, unibertsitateko ordezkari nagusi gisa egin duen lehen hitzaldian. 400 pertsona baino gehiago aurrean dituela hartu du ardura, Paraninfoan, Arturo Sosa jesuiten jenerala buru izan duen zeremonia akademikoan. Bertan izan dira Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakaria eta erlijio, akademia, gizarte, ekonomia eta politika arloetako beste agintari garrantzitsu batzuk ere.
Errektore berriak, Zuzenbide Fakultateko irakasleak, José María Guiberten tokia hartu du. Guibertek hirugarren eta azken agintaldia amaitu du eta Boston Collegeko “Gasson Chair” beteko du 2023-2024 ikasturtean. Kargua utzi duen errektoreari eskaini dio Juan Jose Etxeberriak hitzaldiaren lehen ideia: esker ona. “Eskerrak” eman nahi izan dizkio “benetako lider ignaziotar eta errektore bikainari”, ontzi hau azken hamar urteetan gidatu duelako. “Eskerrak eman behar dizkizugu zure dedikazioagatik, entzuteko gaitasunagatik, unibertsitate hau hobetzeko egin duzun ahaleginagatik eta lan onagatik”, esan du.
Era berean, eskerrak eman dizkio unibertsitateko elkarteari, izan ere, “unibertsitatea ez dago harriz eta adreiluz egina, balio handiko pertsonaz baizik, eta haiek ematen didate zerbitzu hau aurrera eramateko indarra, jakinik zuen babesa eta laguntza ditudala”.
Gizartea eraldatzen duen eta bere burua eraldatzen duen unibertsitatea
Ondoren, “erantzukizunaz” mintzatu da. Badaki Deustuko Unibertsitateak oso erronka garrantzitsuak dituela aurrean, batzuk gainerako unibertsitateekin partekatuak, eta beste batzuk espezifikoak, unibertsitatearen zeregina ulertzeko dugun moduarekin zerikusia dutenak. “Etorkizun hurbilak garrantzi handiko erronkak planteatzen dizkigu, konplexuak bezain erakargarriak”, adierazi du.
Horri dagokionez, errektoreak iragarri du orain bizi ditugun eta datozen urteetan biziko ditugun aldaketa sozial, teknologiko, kultural eta erlijiosoek behartuko gaituztela bultzatzera eta garatzera gure Plan Estrategiko onartu berrian aldarrikatzen dugun printzipio bat: “Deusto gizartea eraldatzen duen eta bere burua eraldatzen duen unibertsitatea dela, une bakoitzeko beharrei hobeto erantzuteko”.
Juan José Etxeberriaren iritziz, asko dira gizateria osoarekin batera erantzun behar ditugun erronkak, besteak beste, planetaren narriadura ekologikoa, eraldaketa energetikoa, giza mugikortasuna, gizarte gero eta askotarikoagoetako bizikidetza eta aldaketa teknologiko azkarren eragin politiko eta soziala. Horri guztiari, gure ingurune hurbilean, krisi demografiko larria gehitu behar zaio, ekonomia, gizarte eta politika arloetan eragina duena. Aldaketa horiek ondorioak izango dituzte Unibertsitatean.
Ildo horretatik, uste du aldaketa nabarmenak gertatuko direla ikasteko eta irakasteko moduan, unibertsitateko eragileen izaeran eta kopuruan, gure gazteen izaera soziokulturalean, gizartearen eskarietan, edo unibertsitateko hezkuntzak eta jakintzaren sorkuntzak esan nahi dutenaren ikuskera sozial eta politikoan. “Horrek guztiak gure egiturak, gure titulazioak, gure prozesuak eta gure tradizioak birpentsatzeko eta berregiteko aukera ematen digu, betiere beste batzuekin elkarrizketan, errealitate horri arretaz entzunez, eta beste unibertsitate batzuekin eta era askotako eragileekin aliantzak eginez edo sarean jardunez”, adierazi du.
Esparru horretan, errektore berriak erronka berriei erantzuteko eta Deustuko Unibertsitateak bere misioa garatzen eta eguneratzen jarraitzeko erantzukizuna sentitzen du, bizitzea egokitu zaigun mundu eta denbora aldakor honetan.
Proiektu estrategikoak
Deustuko Unibertsitateko errektorearen hitzetan, aurrean duen zeregin berria errazagoa izango da “Proiektu” bat dagoelako: 2023-2026 Plan Estrategikoa, berriki onartua, errealitate konplexuaren aurrean jarduteko bidea zehazten duena. Planak datozen urteetan garatu beharreko bidea erakusten duten funtsezko bost aukerak jasotzen ditu. Gure erronka hau izan behar da: “Deustuko Unibertsitateak bere bereizgarriak sendotzen jarraitzea, alegia, hezkuntza eredu propioa, ikasleei laguntza pertsonalizatua ematea eta balioetan oinarritutako hezkuntza eskaintzea”.
Juan José Etxeberriak argi du eskaintza dibertsifikatuz erantzungo diogula errealitate berriari. Datozen urteetan, titulazioen kopurua eta barietatea areagotzeaz gain, modalitate eta formatu berrietan irakatsiko dugula ziurtatu du, publiko gehiagorengana iristeko, betikoak ez bezalako modu eta uneetan. Aldi berean, ikerketa lana fokalizatu nahi da, gizarteari egiten zaion ekarpena indartzeko, Deustuko Unibertsitateak balio erantsia ematen duen edo eman dezakeen ikerrildoetan. “Unibertsitate gisa bereizten gaituzten apustu akademikoak dira, eta gizarte eraldaketari egiten diogun ekarpena gure Misio eta izaerarekin lerrokatzen dutenak”, errektore berriaren hitzetan
Ildo horretan, Jesusen Lagundiaren lau lehentasun apostoliko unibertsalak –“Jainkoarenganako bidea erakustea”, “behartsuen ondoan ibiltzea”, “gazteei bidean laguntzea” eta “denon etxea zaintzea”– gida eta pizgarri dira proiektu hau aurrera eramateko. Errektore berriak zehaztu duen bezala, lehentasun horiek gero eta agerikoagoak dira Deustuko Unibertsitateko jardueretan eta “2030 Agendaren alde egiten dugun apustua islatzen dute”.
Unibertsitatea jabetzen da “ezinezkoa dela unibertsitateko lana bakarrik egitea”. Izan ere,” beste gizarte, ekonomia, kultura eta eliz eragile batzuekin eraikitzen ditugun aliantzak eta sareak ere gure alde sendoak dira: zerbitzua eskaini nahi diogun gainerako gizartearekin hitz egiteko, entzuteko eta lan egiteko”. Eta bereziki, lehendik dauden unibertsitate sareen bidez (Jesusen Lagundiaren munduko unibertsitate sareak, UNIC Europako unibertsitate aliantza, unibertsitate Jesuiten UNIJES sarea) edo Eusko Jaurlaritzaren bidez, Euskal Unibertsitate Sistemaren esparruan, besteak beste.
Juan José Etxeberriak, amaitzeko, unibertsitateko elkartearen zeregin garrantzitsua aipatu du beste behin ere; izan ere, beraren ustez, DUko proiektua gure unibertsitatearen berezko izaerari leial zaion eta lanerako prest dagoen komunitate bati esker baino ezin da gauzatu. Eta elkarte horretan oinarritu nahi du bere aro berria, DUren tradizioko 137 urteak ahaztu gabe eta etorkizunari ilusioz eta itxaropenez begira.
Azkenik, hitzaldia egituratzeko hartu dituen lau inspirazioak gogoratu ditu: “esker ona”, “erantzukizuna (zerbitzua)”, “proiektua” eta “elkartea”. Lau zutabe horien gainean eraikin sendo bat eraikitzen jarrai daiteke. Izan ere, “gure misioak eta gure unibertsitate proiektuak zirraragarriak izaten jarraitzeaz gain, oraindik ere merezi dute, gaur egun inoiz baino gehiago berriz”, zehaztu du. Hitzaldi osoa.
Kargua utzi duen errektorea
Juan Jose Etxeberria errektore berriaren kargu hartze ekitaldian, omenaldia egin zaie Unibertsitateko zuzendaritza kontseiluko kideei eta kargua utzi duen José María Guibert errektoreak berba batzuk eskaini ditu. Deustuko arduradun gisa egin dituen azken hitzetan, hamar urteko errektore etaparen errepasoa egin du. Urte horietan berarengan “izan duten konfiantzagatik esker ona” adierazi du, batetik; bestetik, “barkamena eskatu” du “gaizki eginengatik” eta poza adierazi du “eman diren urratsengatik eta unibertsitatearen hainbat arlotako aurrerakuntzengatik”.
Horri dagokionez, hezkuntza eredu propioa aipatu du, ignaziotar pedagogian oinarritua eta egoera berrietara egokitu dena: prestakuntza dualera, ikasketa-zerbitzura, online hezkuntzara, zeharkako gaitasunetara edo titulazio berrietara… Pandemia ekarri du gogora, irakaskuntzan hobekuntza handia egiteko izan den aukerara, bi urtetan seitan baino gehiago aurreratu baitzen. Deustuko Unibertsitatean metodologiak eta teknologiak beti elkar hartuta joan behar dutela dio, baina zentzuzko teknologian inbertitu behar dela uste du, betiere ikaslea eta haren garapena gogoan. Adimen Artifizialarekin ere horrelako zerbait gertatuko dela uste du, “DUren hobekuntzarako hobekuntza-iturri oparoa” izango dela.
Azken urteotan ikerkuntzan egindako aurrerapenak ere aipatu nahi izan ditu eta gizarte eragileekiko harremanetan izandako garapen handia, unibertsitateak bere hormetatik kanpo duen eraginaren erakusgarri; izan ere, “gero eta elkarreragin handiagoa dugu erakundeok geure artean”. Azken hitzak Juan José Etxeberria errektore berriari zuzendu dizkio eta eskerrak eman dizkio adiskidetasunagatik eta leialtasunagatik: “datozen urteetan Unibertsitateko ikaskuntzan berritzen jarraitu beharko duzu, ikaslea ardatz hartuta; jakintzaren sorkuntza berritzen, batez ere misiorako baliagarriena denean fokalizatuz; jesuiten apostolutzaren dimentsio intelektuala berreskuratzen eta bermatzen, eta erakundea eraldatzen misio horren alde” eta “zeu zara hori egiteko pertsonarik onena, inork baino hobeto ezagutzen baituzu Deustuko unibertsitateko elkartea”. Hitzaldi osoa.
Arturo Sosa , SJ
Zeremonia akademikoa Arturo Sosa Unibertsitateko Aita Jeneral eta Kantzilerraren hitzaldiarekin osatu da. Honek Loiolan ospatutako Jesusen Lagundiko Prokuradoreen 71. Kongregazioaren amaiera aprobetxatu du Deustuko unibertsitateko elkarte osoarekin egoteko, Unibertsitate honetan egiten den “giza eta kristau ekarpen izugarria eskertzeko keinu gisa, marka, ranking eta posizio sozial on batetik haratago doana. Deustuk gizarteari eskaintzen dion zerbitzua ez dago iraganari ainguratuta, edo itxitako giro batera mugatuta”, adierazi du.
Haren ustez, errektore izatea erantzukizun handiko postua da, unibertsitateak gaur egungo munduari egin diezaiokeen ekarpen handiagatik, bide berriak irekitzen dituen ikerketaren, irakaskuntzaren eta gizartearen presentziaren bidez. Unibertsitateko zeregin guztiak gaur egungo jendearen behar sozial eta pertsonalei erantzuten laguntzen du. “Eskerrik asko, Juanjo, zerbitzu hau onartzeagatik gure egungo erronka unibertsalei erantzuteko, tokiko edo probintziako erronkekin batera”, adierazi du.
Aita Jeneralaren hitzetan, aldaketa kultural eta axiologiko handiaren aurrean gaude, kohesio eta gobernagarritasun sozialari eragiteaz gain, erabaki politikoak ere baldintzatzen dituena. Besteak beste, sekularizazio-fenomeno gero eta handiagoak aipatu ditu, fundamentalismo ideologiko, erlijioso eta nazionalistaren presentzia handiagoa, kultura-aniztasun handiagoa, kontsumo-ondasunen merkatuari komeni zaion homogeneotasuna inposatzearekin eta komunikazio politikoan egiaren ondorengoa areagotzearekin tentsioan. Gai horiek guztiek arriskuan jartzen dute Denen Ongia tokiko adostasun sozial eta globalen helburu gisa jartzeko aukera.
Hala ere, uste du Deustuko Unibertsitatea une instituzional egonkor eta sendoan dagoela, eta sendotasun horri esker aurre egin ahal izango diela unibertsitateak aurretik dituen erronka garrantzitsuei, hala nola jaiotza-tasaren jaitsierari, lehia handitzeari, eskakizun publiko handiagoei eta misioaren zerbitzuan goi mailako kalitatearekin inplikatutako taldeei. Eskerrak eman dizkie José Mª Guibert errektoreari eta talde osoari, hitz batzuetan laburbildu ezin den lan handia egiteagatik. Eta errektore berriari dei egin dio Lehentasun Apostoliko Unibertsalek (migrazioak, gazteria, denon etxea zaintzea, fedearen transmisioa) adierazten duten giza arazoaren muinera doazen ikerketa-lerroetan sakontzeko.
Gaur egun zarata izugarria dago sareetan eta eztabaida sozialean. Eginkizun zaila da ahots kualifikatua izatea: serioa, topaleku dena, fidagarria, balio ebanjeliko inplizitu edo esplizituetan oinarritua. Unibertsitateko foroak horretan ahalegintzen ari dira. Arturo Sosaren ustez, erronka horiei erantzutea jada zaila bada, are zailagoa izango da “ignaziotar jokamoldetik” egin nahi badugu. Konfiantza du gaitasuna izango duela erantzuten “polaritate” horri eta unibertsitatearen zuzendaritzak eta ignaziotar espiritualtasunak berekin daramaten beste hainbat erronkari erantzuteko!
Amaitzeko, esan du erronka horiei guztiei gaur egun aurre egin dakiekeela errektore baten lan sendoari esker, talde sendo batek lagunduta, Unibertsitatea ez baitu pertsona bakar batek kudeatzen, baizik eta hori posible egiten duen talde batek. "Arrasto hori nabarmena da Deustun, euskal gizartean, Espainiako gizartean eta gizarte globalean, eta lan horri esker, gaur egun eta etorkizunean unibertsitateko misioari ekarpen apostolikoa egiten jarraitu ahal izango dugu", zehaztu du. Hitzaldi osoa.
